ตราจังหวัดชลบุรีเป็นรูปภูเขาอยู่ริมทะเล แสดงถึงสัญลักษณ์สำคัญ 2 ประการของจังหวัด คือ
"ทะเล" หมายถึง ความเป็นเมืองชายทะเลที่อุดมสมบูรณ์
"รูปภูเขาอยู่ริมทะเล" หมายถึง เขาสามมุข อันเป็นที่ตั้งของศาลเจ้าแม่สามมุขอันศักดิ์สิทธิ์ เป็นที่เคารพของชาวชลบุรี ตลอดจนประชาชนทั่วไไป
ซึ่งต่างมีความเชื่อตรงกันว่า ศาลเจ้าแม่สามมุขสามารถดลบันดาล ให้ความคุ้มครองผู้ที่มาเคารพกราบไหว้ให้พ้นจากภยันตรายต่างๆ ได้ โดยเฉพาะการออกไปประกอบอาชีพจับปลาในท้องทะเล เขาสามมุขจึงกลายเป็นปูชนียสถาน และสัญลักษณ์สำคัญยิ่งแห่งหนึ่งของชาวชลบุรีมาโดยตลอด